René Dessing over de 'plekken van vertroosting' tijdens de coronacrisis

‘Houden van’ begint met ontdekken en leren kennen. Dat geldt evenzo voor historische buitenplaatsen en landgoederen. Onbekend maakt tenslotte onbemind. Behoud van dit monumentale erfgoed heeft de afgelopen 15 jaar mijn volle aandacht. Op Huis Landfort, net als op andere historische buitenplaatsen, voel ik mij zeer verbonden met de historie. Je voelt hier het verleden in het heden en staat als het ware in een traditie. Dat geeft mij een enorme kracht en verrijking. Op Huis Landfort proberen we aan dit gevoel en historisch besef een gezicht te geven.

In tijden van onzekerheid of onrust bieden historische buitenplaatsen en landgoederen rust en troost. Ook dienen zij als een soort toevluchtsoord. Vroeger, maar ook nu in tijden van corona. Oorspronkelijk waren het buitenverblijven van de adel en gegoede burgerij, om te ontvluchten aan de verschrikkelijke stank, luidruchtigheid en drukte van de stad. Of aan de pest, cholera of vlektyfus. Het waren lustoorden, plekken van ontspanning en liefhebberijen van de elite van destijds, omringd door prachtige tuinen, bossen en parken met subtropische plantensoorten, waterpartijen en vaak ook een oranjerie, waar de uitheemse soorten konden overwinteren.

Tijdens de coronacrisis worden deze oases van stilte en bezinning drukker bezocht dan anders. Buiten zijn in de stilte van de tuinen geeft iets van troost en creëert rust en balans. We leven in een wereld waarin alles heel zeker lijkt, alles is geregeld, maar er blijven genoeg mechanismen over die wij niet onder controle hebben. Er zijn uitdagingen genoeg; gezondheid, economie, natuurgeweld maar ook epidemieën zijn van alle tijden. Zij maken altijd deel uit van het leven, al was dat in onze tijd vooral in andere delen van de wereld. En nu ook bij ons. Vanuit historisch perspectief zou de opkomst van corona ons niet moeten verrassen.

Van de duizenden buitenplaatsen die Nederland in de 17e en 18e eeuw rijk was, zijn er 551 helemaal gaaf bewaard gebleven en door de Nederlandse staat als zodanig erkend. Dankzij de aanhoudende toewijding en zorg van hun eigenaren zijn deze er nog. Voor stichting Erfgoed Landfort (sEL) ligt een omvangrijk project klaar voor volledige restauratie, zowel wat betreft het landhuis, het park, de moestuin en het in 1945 kapotgeschoten koetshuis. Het landhuis gaan we haar oude grandeur teruggeven, het koetshuis van 50 bij 13 meter wordt herbouwd en het park, een ontwerp van Johan David Zocher jr., wordt in ere hersteld. De in de 19e eeuw verdwenen moestuin met boomgaard rond een 18de-eeuwse visvijver wordt gereconstrueerd en een leifruitmuur wordt gerealiseerd. Het streven is om toekomstige bezoekers te laten delen en doen begrijpen hoe buitenplaatsen in elkaar zitten, met Huis Landfort als nationale plek van de Nederlandse buitenplaatscultuur. Deze wordt er gevierd, toegelicht en hopelijk begrepen. Monumentaal denken en historisch besef worden gevoed. Wij hopen dat onze toekomstige bezoekers er verrijkt vertrekken.

In de museaal benutte kastelen en historische buitenplaatsen zijn meer dan 10.000 vrijwilligers actief. Bij aanvang van de coronacrisis moesten zij thuisblijven. Ondertussen is hun werk op Huis Landfort voorzichtig weer opgestart en merken wij dat zij het heerlijk vinden om hun dag in het park weer te kunnen vervullen. Die bijdrage is niet alleen van groot belang voor de historische buitenplaatsen, ook voor de vrijwilligers zelf. Te mogen zijn op zo’n fantastische plek van vier-, vijf-, of misschien wel zeshonderd jaar oud en dan ook nog mee te helpen aan het in stand houden ervan, daar gaat werkelijk een helend effect vanuit. En dat is in deze crisistijd een extra waardevolle bijkomstigheid.